بسیارى از ما باورهاى‌مان را به شکل ناخودآگاه از خانواده‌مان کسب مى‌کنیم و انتخاب‌هاى مهم در زندگى‌مان توسط این باورها شکل مى‌گیرد.

ما هرگز از خود سؤال نمى‌کنیم: «آیا این باور به من توان مى‌دهد یا نه؟» خیلى وقتها ما فقط در حال دنبال کردن جاى پاى افراد خانواده‌مان هستیم.

اگر این رفتارها موجب شادى در ما شوند اشکالى ندارد، اما واقعیت اینگونه نیست. درد و رنج به ما منتقل مى‌شود.احساس گناه به ما منتقل مى‌شود،شرم به ما منتقل مى‌شود،

طرحواره را می‌ توان یک الگوی تکرار شونده از احساسات، تمایلات، نگرش‌ها و رفتارها تعریف کرد. طرحواره که از آن با عنوان تله‌ ذهنی هم یاد می شود به نوعی کنترل‌ رفتار ما را در دست می گیرد و اغلب در کودکی ما ریشه دارد.

طرحواره به عنوان هسته اصلی باورهای انسان، مدت زیادی است که مورد بررسی روان شناسان قرار گرفته است. آن‌ها می گویند تجربیات دوران کودکی و زندگی باعث شکل گیری طرحواره در ذهن افراد می‌شود؛ یعنی همان قالب فکری ما و آن چه به وسیله آن دنیا را می بینیم و مسائل را حلاجی می کنیم، رفتار دیگران را معنا می کنیم و به اتفاقاتی که پیرامون ما رخ می دهد، بار معنایی می‌دهیم.

فایده طرحواره‌ها!
طرحواره‌ها به ما اجازه می‌دهد سریع فکر کنیم. حتی در شرایطی که همه چیز به سرعت در حال تغییر است و اطلاعات جدید به سرعت وارد می شود، مردم معمولاً مجبور نیستند زمان زیادی را برای تفسیر آن صرف کنند. به دلیل طرح های موجود، افراد قادر به جذب سریع و خودکار این اطلاعات جدید هستند.

طرحواره ها همچنین می‌توانند نحوه تفسیر اطلاعات ورودی را تغییر دهند. هنگام یادگیری اطلاعات جدیدی که با طرحواره های موجود جور در نمی آید، افراد گاهی اوقات اطلاعات جدید را تحریف یا تغییر می دهند تا با آنچه قبلاً می دانند متناسب شود. تغییر طرحواره ها نیز می تواند بسیار دشوار باشد. مردم اغلب حتی در مواجهه با اطلاعات متناقض به طرح های موجود خود می چسبند.

طرحواره‌ها در لحظات تصمیم‌گیری ممکن است مانند یک میانبر ما را از مسیر سخت‌تر و طولانی‌تر جدا کرده و از طریق یک مسیر کوتاه به تصمیم نهایی برسانند؛ در حالی که مشخص نیست این تصمیم تا چه اندازه صحیح است. طرحواره‌ها ممکن است تا حدی مشکل ساز شوند که باعث برهم‌ریختن روال زندگی ما و اطرافیانمان شود.

آیا مشکلات‌تان به خودتان مربوط مى‌شود یا از نسل قبلى به شما ارث رسیده است؟
مادربزرگم به نگرانى مزمن مبتلاست. باور اصلى او این است که«اتفاقى ناگوار رخ خواهد داد.»
مادرم هرگز اهل نگرانى نیست، اما نگرانى مادربزرگم به من منتقل شده است.خیلى وقتها من همان فکرهاى او را در سر مى‌پرورانم.

ما نگرانى‌هایى یکسان درباره امنیت پسرم داریم. همانطورکه کاملا روشن است، سالها طول کشید تا متوجه شوم این ویژگى مادربزرگم به من منتقل شده است. او نیز این ویژگى را از پدرش دریافت کرده بود. حالا هنگامى که احساس مى‌کنم نگرانى سراغم آمده، اندکى توقف مى‌کنم و از خودم مى‌پرسم آیا واقعآ نگران هستم یا در حال رفتار کردن براساس باورهاى درونى‌ام هستم؟

به محض اینکه متوجه مى‌شوم جایى براى نگرانى وجود ندارد و فقط در الگوى خانوادگى‌ام گیر افتاده‌ام، مى‌توانم سراغ واقعیت بروم. هر بار که این حلقه‌ واکنش خودکار را در خودم مى‌شکنم، آگاهى‌ام را ارتقا مى‌دهم سپس خودم را از گذشته رها مى‌سازم.

بر اساس نظریه یانگ، طرحواره یا انتقال رفتار غالباً نشات گرفته از ناکامی و تجارب تلخ و ناگوار افراد در برآورده نشدن نیازهای خود، به ویژه در سنین کودکی می باشد.

طرحواره یا تله ذهنی به چارچوب‌هایی گفته می‌شود که عمدتا بر اساس تجربیات ما در دوران کودکی یا رفتار والدین با ما شکل گرفته و به نوعی رفتار و عقاید ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مشکل کار آنجاست که معمولا این طرحواره‌ها ما را از تصمیم‌گیری و انتخاب صحیح بازمی‌دارند و باعث می‌شوند که تنها اطلاعاتی را که مطابق این چارچوب‌هاست حفظ کنیم و در تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کنیم.